Właśnie dzisiaj przypada 85. rocznica powstania w pelplińskim Seminarium Kleryckiego Koła Misyjnego. Jest to drugie najstarsze Kleryckie Koło związane z tematyką misyjną w Polsce,  a także jedno z najstarszych działających w naszym Seminarium. Bardzo się cieszymy, że Kleryckie Koło Misyjne już od tylu lat realizuje współpracę z misjami w myśl słów bł. o. Pawła Manny – założyciela Papieskiej Unii Misyjnej: „każdy chrześcijanin ma dwie możliwości – albo zostać misjonarzem, albo współpracować z misjami. Trzeciej możliwości dla chrześcijanina nie ma”. Współpraca z misjami jest wielowymiarowa. Nie oznacza ona tylko wspierania misji materialnie. Najważniejszym wsparciem jest modlitwa. Bez modlitwy wszelkie inicjatywy misyjne są skazane na porażkę. Współpraca misyjna to również szerzenie idei misyjnej w swoim środowisku. Sięgnijmy zatem pamięcią do początków Kleryckiego Koła Misyjnego.

Początki…

Idee misyjne zawsze były aktualne w życiu wspólnoty seminaryjnej, jednakże trudno jednoznacznie określić, kiedy w pelplińskim seminarium rozpoczęła się akcja, którą można by nazwać misyjną. Wiadomo, że jeszcze w okresie rozbiorów klerycy wspierali misje zbierając znaczki pocztowe, staniol – cienka folia cynowa, walcowana na zimno – które następnie sprzedawali i uzyskane pieniądze przekazywali na rzecz misji. Organizowali wśród siebie zbiórki pieniężne na wykupywanie z niewoli czarnoskórych. Prenumerowali również czasopisma misyjne. Niewątpliwe zasługi w tym względzie miało istniejące na początku XX wieku kleryckie koło „Polonia”, które było wyrazem przywiązania do polskości znacznej części alumnów. W ramach działalności „Polonii” organizowano szereg wykładów o tematyce misyjnej i tu właśnie należy upatrywać początków Koła Misyjnego.

6 luty 1927

Ówczesny rektor ks. Konstantyn Dominik – dziś Sługa Boży – zdecydował, aby podzielić „Polonię” na cztery koła: retoryczne, abstynenckie, literackie i harcerskie. Zwrócił uwagę, że istnieje odpowiednia chwila, by utworzyć też Koło Misyjne. Tak więc 6 lutego 1927 roku w pelplińskim seminarium zostało utworzone Kleryckie Koło Misyjne. Pierwsze konstytutywne spotkanie odbyło się właśnie 6 lutego 1927 roku, gdzie wyznaczono cele działalności, które mieściły się w trzech punktach: zaznajamianie członków Koła z działalnością misyjną, poznanie metod pracy misyjnej i wzbudzanie szczególnego zamiłowania do misji. Te punkty miały być realizowane przez modlitwę i pomoc materialną. W momencie powstania Koła zapisało się na jego członków 26 kleryków. Wybrano samorząd, który miał pełnić funkcję koordynatora i animatora pracy Koła, a funkcję opiekuna pełnił ks. rektor Konstantyn Dominik. Alumni za swojego patrona obrali św. Franciszka Ksawerego.

Rozwój

W początkowej fazie istnienia Koło szukało wytycznych tego, jak ma wyglądać działalność i formacja misyjna członków. Jako, że Koło Misyjne w Pelplinie było jednym z pierwszych w Polsce, pomocy musiało szukać poza granicami kraju. W tym celu nawiązało kontakt m.in. z Circolo Missionsverein w Trewirze, Catholic Student Mission Crusade w Ohio oraz z centralami misyjnymi w Holandii, Belgii i Francji. W tym też czasie, dzięki zorganizowanej akcji i intensywnemu zaangażowaniu członków Koła, rozrosło się ono do 83 alumnów. Świadczy to najlepiej jak żywe były idee misyjne i z jaką chęcią podejmowano pracę na rzecz misji. 13 listopada 1932 roku nastąpiła zmiana na stanowisku opiekuna Koła. Biskupa Konstantyna Dominika zastąpił ks. profesor Antoni Liedtke, który szybko przystąpił do reorganizacji Koła zmieniając statut. Od tego momentu Koło ma umożliwiać alumnom poznanie historii misji, ma zajmować się misjologią, badać rozwój dzieła misyjnego i organizacji misyjnych w Polsce, a szczególnie w diecezji chełmińskiej, przygotowywać alumnów do pracy w organizacjach misyjnych w parafiach i wreszcie zachęcać ich do wspierania misji ofiarą i przede wszystkim modlitwą. W celu ułatwienia współpracy misyjnej pelplińskie Koło Misyjne zaproponowało utworzenia „Związku Kół Misyjnych Kleryków”. Ze względu na brak zainteresowania ze strony innych seminariów związku jednak nie utworzono. Koło Misyjne współpracowało z kołami misyjnymi seminariów w:  Krakowie, Przemyślu, Lublinie, Łucku, Kielcach, Pińsku, Łodzi, Włocławku, Płocku, Poznaniu, Wilnie i Lwowie. Niestety ten dynamiczny rozwój Koła zahamowała druga Wojna Światowa, która na wiele lat unieruchomiła Seminarium, jak i jakąkolwiek akcję misyjną w Diecezji Chełmińskiej.

Po wojnie

Już w roku 1947 Koło Misyjne ponownie rozpoczęło swą działalność. Pierwszym powojennym prezesem został alumn Jerzy Buxakowski (późniejszy profesor i rektor pelplińskiego Seminarium, zmarł 27 listopada 2011 roku). W okresie powojennym czynny udział w pracach koła misyjnego brali min. ks. Janusz St. Pasierb, ks. Edward Zawiszewski, ks. Edmund Chrzanowski i wielu, wielu innych. W roku 1950 władze państwowe nakazały rozwiązać Koło Misyjne. Zatrzymało to zewnętrzna działalność misyjna na wiele lat. Nie zatrzymało to jednak całkowicie pracy misyjnej. Koło, od tej pory działające jako sekcja misyjna, zajęło się działalnością wydawniczą. Wydawała skrypty na podstawie wykładów profesorów, przygotowywano również materiały duszpasterskie jak kurendy, czytanki, odezwy czy broszurki do recytacji Mszy Świętej. Swój ponowny rozkwit Koło przeżywało w latach osiemdziesiątych. Najważniejszym jednak momentem, mającym wpływ na rozwój Koła, było przybycie do Pelplina w 1982 roku ks. Romana Sadowskiego, który jako wykładowca misjologii szczególnie zaangażował się w krzewienie idei misyjnych w Seminarium.

Działalność

Był to czas różnorodnej działalności Koła. Na polu charytatywnym Koło wspomagało misjonarzy, pochodzących z Diecezji Chełmińskiej. Pomocą byli objęci m.in. ksiądz Józef Szamocki i ksiądz Franciszek Behrendt, ówcześni misjonarze w Zambii. Do Zambii wysłano zakupione przez Koło dwa dzwony, które niestety tam nie dotarły, zaginęły podczas „podróży” przez ZSRR. Na uwagę zasługuje fakt wydawania przez Koło od 1989 roku „Zwiastuna Misyjnego”. W swej treści podejmowało problematykę Kościoła misyjnego, bieżące sprawy diecezjalne i propozycję nabożeństw misyjnych. Podejmowano szereg inicjatyw , które miały formować alumnów. Obok uczestnictwa w sympozjach ogólnopolskich alumni organizowali Diecezjalne Dni Misyjne w Laskowicach, Kursy Misyjne dla animatorów, Dni Skupienia. Przygotowywali „Tydzień Misyjny”, redagowali gazetki ścienne w Seminarium, na spotkaniach wygłaszali referaty o tematyce misyjnej.

Współczesność

Dziś, po 85 latach Koło Misyjne nadal wytrwale angażuje się w życie Kościoła na wielu polach, m.in. formacyjnym, duszpasterskim i charytatywnym. Prowadzi animację Papieskiego Dzieła Misyjnego Dzieci w Diecezji Pelplińskiej. Organizuje Obóz Misyjny w Garczynie, rekolekcje misyjne i warsztaty. W Seminarium organizują Tydzień Misyjny, wykłady i egzorty misjologiczne, okolicznościowe wystawy o tematyce misyjnej. Biorą udział w ogólnopolskich sympozjach i czuwaniach. Alumni nadal wspierają swoją modlitwą i ofiarą misjonarzy i misjonarki. Ogarniają Adopcją Duchową dzieci z krajów misyjnych. Pamiętają, że Chrystusowy nakaz „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię” (Mk 16,15) dotyczy każdego chrześcijanina, w szczególności alumna. Są świadkami Kościoła, który nieustannie wzywa do odnowy zaangażowania misyjnego, nastawionego przede wszystkim na cel wewnętrzny: odnowę wiary i życia chrześcijańskiego. Jubileusz jest dla nas wyzwaniem, aby jeszcze bardziej i jeszcze mocniej szerzyć idee misyjną Kościoła, wszędzie tam, gdzie jesteśmy.

Tekst powstał w dużej mierze w oparciu o:

M. Stanke,

Kleryckie Koło Misyjne

Wyższego Seminarium Duchownego

Diecezji Chełmińskiej (1927 – 1992),

Biblioteka Diecezjalna w Pelplinie,

2006